De middelen om integriteitsschendingen in de sector te voorkomen, verschillen sterk tussen grote en kleine vastgoedorganisaties. Waar grote organisaties werken met gedragscodes, compliance- en riskmedewerkers, is binnen kleinere organisaties vooral de opstelling van de bedrijfsleiding (‘the tone at the top’) doorslaggevend. Dat is één van de conclusies in het rapport ‘Over dilemma’s gesproken’ van professor dr. Ed Nozeman, dat postuum is uitgebracht door de Amsterdam School of Real Estate. Het omgaan met integriteitsschendingen in de vastgoedsector wordt in de wetenschap zelden onderzocht. Research fellow Nozeman vond het tijd voor een update. Enkele dagen voor zijn overlijden op 13 maart 2025 rondde hij zijn onderzoeksrapport af.
Integriteit is essentieel bedrijfsmiddel
Naast een literatuurstudie voerde Nozeman 35 vertrouwelijke gesprekken met deelnemers bij 31 vastgoedorganisaties. Hij sprak 6 beleggers, 8 adviseurs, 4 financiers, 4 ontwikkelaars, 4 taxateurs, 4 propertymanagers en 5 medewerkers van woningcorporaties. Een minderheid – vooral financiers en beleggers – stelt dat de huidige wet- en regelgeving afdoende is om integriteitsschendingen te voorkomen. Een meerderheid ziet echter in de praktijk nog dilemma’s waarbij de integriteit van medewerkers, leidinggevenden en commissarissen in het geding is. Zij zien integriteit als een essentieel bedrijfsmiddel voor de organisatie.
Dilemma’s door digitalisering
Nozeman stelt vast dat deelnemers het weigeren of teruggeven van een opdracht, of het afblazen van een transactie, zien als uiterste stap bij twijfels over de integriteit van een zakelijk contact of situatie. Ze zien nieuwe dilemma’s ontstaan door digitalisering en een naar de geest onjuiste interpretatie van wetgeving. Terwijl binnen grotere organisaties integriteit met regelmaat wordt besproken, zullen vastgoedadviseurs – veelal zzp’ers - zelf hun integriteit tegenover de opdrachtgever moeten vastleggen in een overeenkomst van opdracht. Enkele adviseurs hebben tijdens het onderzoek daarvan concrete voorbeelden overlegd.
Inventarisatie van dilemma’s
Het rapport ‘Over dilemma’s gesproken’ biedt een uitgebreide inventarisatie van integriteitsdilemma’s die deelnemers aan het onderzoek in de praktijk zien. Ook biedt het adviezen voor het voorkomen van integriteitsschendingen. Deze inzichten worden opgenomen in de ASRE online-opleiding ‘Ethiek in de vastgoedsector’. Daarnaast zullen de inzichten worden gebruikt om de curricula van de masteropleidingen van de ASRE verder toe te spitsen op de praktijk.